Stroken spitten en droogteschade onderzoek in Australië

Stroken spitten om droogteschade en winderosie te beperken.

Het weer in Australië kan extreme vormen aannemen. Naast lange hittegolven ook massale bosbranden, zoals we die kennen uit 2019. De extreme droogte en de winderosie die hieruit ontstaat, zijn een doorn in het oog voor Australische akkerbouwers. Want soms zien ze hun opbrengsten letterlijk in rook opgaan. Om deze reden ontwikkelen Australische boeren en onderzoekers nieuwe methoden om de gevolgen van droogte te beperken. Een van deze methoden is het spitten.

Alfons Sleiderink, directeur Farmax, geeft als toelichting: “De weersverwachting voor Nederland is een extreem droog groeiseizoen. Laat daarom Nederlandse akkerbouwers eens kijken naar de ervaringen die men in Australië heeft opgedaan. Het is interessant om te zien hoe zij omgaan met droge periodes om hun opbrengst veilig te stellen”.

Stroken spitten in Zuid-Australië

De landbouwuniversiteit van Zuid-Australië heeft in 2015 contact opgenomen met Farmax. Het doel was een onderzoek opzetten naar het effect van spitten op zandbodems in een droog klimaat. Er zijn namelijk veel Australische boeren die een laag klei op hun akkers aanbrengen. Dit wordt door de bouwvoor gemengd om de retentie te verhogen. Eén van de innovaties die in Australië getest wordt is het stroken spitten. Door de droogte in Australië hebben zandgronden die volvelds ingewerkt worden een grotere kans op winderosie. Met stroken spitten willen zij onderzoeken of deze bewerking de bodemstructuur verbetert en de gevolgen van winderosie beperkt. Stroken spitten is het bewerken van de bodem op de plek waar het zaaigoed dient te komen. Tussen de stroken blijft de bodem onbewerkt met gewas(resten) van de voorgaande teelt. Met stroken spitten kan de bodem dieper bewerkt worden dan met stroken frezen.

Landbouwkundig onderzoek ter beperking van droogteschade

Recente praktijkervaringen in Australië

• De akkerbouw in Zuid Australië vindt voornamelijk plaats op zandgronden. Akkerbouwers brengen al meerdere jaren klei en organische stof aan op hun bodem. Met een spitmachine mengen zij dit door de bouwvoor, opdat de retentie en bodemvruchtbaarheid verbetert.
• De landbouwuniversiteit van Zuid-Australië onderzoekt nieuwe technieken voor bodemverbetering om de gevolgen van droogte tegen te gaan. Eén van deze methoden is het spitten, waaronder ook het stroken spitten. Na positieve ervaringen van Australische akkerbouwers zochten zij contact met Farmax.  Sinds 2015 voeren zij praktijktesten uit met een spitmachine. Farmax heeft hiervoor de LRP Profi Trailed ter beschikking gesteld.
• Het onderzoek richt zich op het mengend effect van de spitmachine. Spitsnelheden en het design van de spitspades staan hierbij centraal. Ook is er een relatie gelegd tussen het mengen van organische stof en het effect op de bodemgesteldheid. Verder zijn er onderzoeken naar de strokenteelt.
• Op een praktijklocatie in Zuid-Australië is vergeleken wat het effect is van verschillende snelheden op het mengend effect van gewasresten in de bodem. Vanuit de praktijkgegevens zijn de resultaten in beeld gebracht worden met behulp van een simuleringsprogramma. Conclusie is, dat spitsnelheid wel degelijk een onderscheid maakt op het mengend effect van bodemresten in de bodem:
  – Tot de eerste tien centimeter mengt een hogere spitsnelheid beter dan een lagere.
  – Vanaf tien centimeter mengt een spitmachine beter op een lagere spitsnelheid.
  – Bij dit onderzoek worden biologische kleurstoffen gebruikt die tijdens het spitten vermengd worden.
  
• Een belangrijk aspect is het effect van spitten op retentie en bodemvruchtbaarheid. Niet kerende grondbewerking wordt veel toegepast in Australië. Tijdens het onderzoek is kippenmest aangebracht op een zandbodem en ingewerkt met een spitmachine. De bodem was beter in staat het hemelwater vast te houden en af te geven aan de plant in de eerste 400 mm door het inbrengen van organische stof. Ingewerkte mest zorgde tijdens het onderzoek voor een directe opbrengstverhoging van 600 kg. Daarnaast is er natuurlijk een structurele verbetering van de bodemvruchtbaarheid op de langere termijn. Het volvelds inwerken moet afgewogen worden met de kans op winderosie.
• Vanuit een technisch perspectief is het ontwerp van de Farmax-spitschop bestudeerd. Naast het huidige ontwerp zijn ook andere spitschoppen getest. De huidige spitschop bestaat uit 3 schoppen per flens. Nieuwe ontwerpen met 4 schoppen, bredere schoppen of bredere afstand tussen de flenzen op de spitrotor zijn getest. Op een lichte zandbodem is gekeken hoeveel koppel de machine nodig heeft. Uit dit onderzoek is gebleken dat het huidige ontwerp tussen 10 en 30% minder koppel nodig heeft dan andere geteste ontwerpen. Dit betekent dat het huidige ontwerp minder bodemweerstand heeft. De effecten op het brandstofverbruik zijn vooralsnog niet nader geanalyseerd.